KOFUL (VAKUOL)
a- Yapısı ve Özellikleri
* Hücre zarından, çekirdek zarından, golgi organelinden ve endoplazmik retikulumdan oluşabilir
* İçinde çeşitli iyonlar, karbonhidratlar ve protein kristalleri bulunabilir.
* Hayvan hücrelerinde koful sayısı az ve küçüktür.
* Genç bitki hücrelerinde kofullar küçük ve çok sayıda, olgun hücrelerde ise büyük ve az sayıda bulunurlar. Çünkü atıklar kofullarda biriktirilir.
* Bazı bitki kofullarında antosiyanin (antokyan) maddesi toprağın pH derecesine göre bitkilere değişik renk verir. Asidik ortamda bu maddeden dolayı bitki kırmızı veya pembe, bazik ortamda mavi, mor menekşe renkli olarak görülür
* Metabolizmanın aktiflik derecesini belirler. Eğer koful büyük ise metabolizma genellikle yavaştır.
b- Kofulların İşlevleri
* Hücre içi osmatik basınç ve pH’ı ayarlar.
* Kofulda bulunan su turgor basıncı oluşturarak hücreye diklik ve direnç verir.
* Besinlerin depolanmasında ve sindirilmesinde görev alır
* Boşaltım ürünlerinin depolanması ve atılmasında görev alırlar. Bitkisel hücrelerde, metabolizma sonucu oluşan zehirli artık ürünler inorganik tuzlarla birleşerek kristalleşirler. Bu kristaller (oksalat kristalleri) bitki kofullarında biriktirilir. Bitki yapraklarını döktüğü zaman bu zehirli artık maddeler de atılmış olur.
c- Koful çeşitleri
1- Kontraktil Koful (Vurgan kofullar)
* Tatlı sularda yasayan tek hücreli canlılarda bulunur.
* Bu canlılar, tatlı sularda yaşadıkları için hücre içi, dış ortama göre çok yoğundur. Bu nedenle dış ortamdan hücre içine sürekli su girişi olur. Tek hücreli canlı hücreye giren suyun fazlasını kontraktil kofullar hücre dışına enerji harcayarak atarlar. Böylece hücre içi su dengesi ayarlanmış olur. Kontraktil kofullarla suyun atılması boşaltımdır.
2- Besin Kofulu
* Fagositoz ve pinositozla alınan besinlerin bir zarla çevrilmesiyle oluşur.
* Akyuvarlar mikropları fagositoz ve pinositozla aldığında dolayı, akyuvarlarda daha fazla sayıda besin kofulu bulunur.
* Hücre içine girecek besin, zardan geçerken bir kesecik içerisine (koful zarı) içersine alınır ve yıkılır. Bu yıkımı lizozom sağlar. Sindirilen besinlerden arta kalanlar daha sonra dışarıya atılır.
3- Boşaltım Kofulu
* Artık maddeleri ekzositozla dışarı atar.
NOT:
1- Kontraktil kofullarda su atılırken enerji harcanır. Örnek paramesyum, oglena, amipte
