BİLİMSEL BİLGİNİN DOĞASI
BİYOLOJİ: Kelime anlamı canlı bilimidir (bio= canlı, loji= bilim), yani kısaca canlıları inceleyen bir bilimdir. Canlıların yapısını, davranışlarını, çeşitliliklerini, vücutları içerisinde geçen temel hayat olaylarını, canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini inceleyen bilimdir.
BİLİM, BİYOLOJİ VE BİLGİNİN DOĞASI
Doğada yaşayan her canlı, çevresini algılar. Çevresinden aldığı uyarılara göre davranışlar geliştirerek yaşamını sürdürür.
Örneğin; Yaprakların üzerinde yaşayan böceklerin yapraklarla aynı renkte olması düşmanlarından korunmasını sağlar.
Bir başka örnek; bir ağacın yaprakları, sabahın ilk ışıklarıyla beraber güneşe döndüğü gözlenir. Bu hareket, yaprakların daha bol ışık almasına neden olur.
İnsan, çevresinden aldığı duyumlara en karmaşık şekilde cevap veren canlıdır.
İnsan doğa olayları karşısında zekasını ve algılama yeteneğini etkin bir şekilde kullanarak problemlere uygun çözüm bulur. Çevresinden aldığı duyumlara, kendisine en yararlı cevapları vermeye çalışır.
Yaşadığımız modern bilgi çağında, ortaya çıkan problemlerin uzun süreli kalıcı çözümü bilim ve bilimsel düşünce sayesindedir. Bilim, insanlara her zaman yol gösterici olmuştur. Bilgiyi üreten, işleyen ve yayan toplumlar tarihin akışını değiştirmiştir.
Bilimsel bilginin özellikleri şunlardır:
1. Objektiflik (bilimsel bilgi kişiden kişiye, toplumdan topluma değişmez.
2. Denenebilirlik ve gözlemlenebilirlik (aynı koşullarda aynı şeyler hep aynı sonucu vermelidir, yoksa güvenilirlikten bahsedemeyiz.)
3. Ölçülebilirlik (elde edilen verilerden sonuç çıkarabilmek, başkalarının sonuçları ile karşılaştırma yapabilmek için elde edilen bilginin ölçülebilir olması gereklidir.
4. Eleştiriye, şüpheye açık olma, değişebilirlik ve yanlışlanabilirlik (bilimsel bilgi, yalnızca o anki elde ettiğimiz bulguların mümkün olan en olası çözümünü/sonucunu yansıtır ve tek doğru sonuç anlamına gelmez. Yeni bilgiler edinildiğinde, ya da yeni yaklaşımlar geliştirildiğinde değişime açıktır, durağan değil dinamiktir.
5. Kesinlik (Aynı zamanda kesindir, yanlışlığı kanıtlanana dek doğru kabul edilir.
6. Mantıksal tutarlılık (Bilimsel bilgi kendi içinde çelişmez, bir bütünlük ve tutarlılık gösterir.)
Bilim: Tarafsız gözlem ve deneylerle elde edilen, daha ileri gözlem ve deneylere açık olan birbirine bağlı kavramlar dizisidir.
Einstein’a göre bilim, her türlü düzenden yoksun duyu verileri ile düzenli düşünceler arasında uygunluk sağlama çabasıdır. Russel’a göre ise bilim, gözlem ve gözleme dayalı akıl yürütme yoluyla dünyaya ilişkin olguları birbirine bağlayan yasaları bulma çabasıdır.
Bilimin amacı: Gerçeklere ulaşmak, elde edilenleri özlü kanunlar halinde ifade edip insanlığa yararlı olmaktır.
Bilimsel yöntem: Bilim insanlarını düzenli bilgi birikimine ulaştıran kurallar bütününe denir.
Bilimin kaynağı: Kontrollü deneylerdir. Bu sayede yanlışlar terk edilmiş, eksiklikler tamamlanmış, bugünkü bilim ve teknoloji seviyesine ulaşılmıştır.
Bilimin niteliği: Kavramlar, genellemeler ve dayandığı gerçeklerdir
Bilimsel çalışma: Bilimsel yöntemlerle yapılan araştırma, inceleme ve uğraşlara denir.
Bilimsel problemin konusu: Tüm insanlığı ilgilendiren konulardan seçilir. Ozon tabakasını delinmesi, küresel ısınma, gıda, tarım, su kirliliği gibi konular bilimsel problem konularıdır.