Sinir Hücrelerinin Onarımı

Birçok hücre tipinde olduğu gibi sinir hücrelerinin onarımı da mümkündür. Eğer bir nöronun hücre gövdesi yaralanmışsa nöron ölür.

Çevresel Sinir Sistemindeki nöronların miyelinli aksonları, lipid bakımından zengin miyelin kılıf denilen bir tabaka ile çevrelenmişlerdir. Miyelin kılıfın dışında, nörolemma ya da Schwann kılıfı denilen, Schwann hücreleri sitoplazmasından oluşan, ince bir tabaka vardır. Bu tabakada, Schwann hücresinin çekirdeği ve çoğu organeli bulunur. Schwann hücreleri de bir bazal lamina ile çevrelenmektedir. Akson tepeciği ve aksonun hedef hücreyle sinaps yaptığı uç kısımlarda miyelin kılıf bulunmaz.

Bir çevresel sinir teli hasar gördüğünde, nöronun tepki organına uzak ucu ölür. Ancak gövdeye yakın olan kısmı schwann hücresi ve bazal lamina tarafından oluşturulan bir tüp içinde yavaş yavaş onarılır. Bu onarım, schwann hücrelerinin bölünüp çoğalarak nöron gövdesine yakın kısımda kalan ve uzantılar oluşturan aksonun etrafını sarması ile gerçekleştirilir. Bu nedenle schwann hücrelerinin onarımdaki rolü büyüktür. Meydana gelen bu aksonal uzantılara nörit denir. Schwann hücrelerinin bölünmesi ile tüp içinde akson uzayarak tekrar sinir-kas bağlantısı kurulur. Sinir-kas bağlantısının kurulmasından sonra diğer nöritler yok olur. Başarılı nöron onarımında aksonun uzama 3 mm/gün kadar olmaktadır. Benzer bir onarım çok daha zor ve düşük olasılıkla MSS’de de gerçekleşebilir.

 

Bir hasardan sonra çevresel sinir uzantısının onarım aşamaları

Kaynaklar:

1.       Akay, M.T., Genel Histoloji

2.       Altunkaynak ve ark., The Eurasian Journal of Medicine