LENF SİSTEMİ
Balıklar hariç tüm omurgalılarda kan dolaşım sistemi dışında lenfatik sistem (lenf sistemi) adını alan ikinci bir dolaşım sistemi bulunur.
Lenfatik sistem; lenf kılcalları, lenf damarları ve lenf düğümlerinden oluşmuştur. Lenfʼin alyuvarı ve atar damarı yoktur.
A – LENF KILCALLARI
Bir ucu kapalı diğer ucu lenf toplardamarına açılan tüp şeklinde borucuklardır. Doku hücreleri arasına bir ağ gibi yayılmışlardır. Tek tabakalı epitel hücre yapısındaki duvarları çok geçirgendir. Kan kılcalları, büyük kan proteinlerinin doku sıvısına çıkışına izin vermediği halde bir miktar küçük protein doku sıvısına çıkar. Bu proteinlerin yeniden kana taşınması gerekir. Doku sıvısına çıkan proteinler lenf kılcallarına geçer ve lenf yolu ile kana taşınır. Lenf kılcallarına geçen doku sıvısı lenf (akkan) adını alır.
B – LENF DAMARLARI
Lenf damarları birleşerek daha büyük lenf damarlarını oluşturur. Lenf damarlarının çeperlerinde düz kaslar vardır. Düz kasların ritmik kasılmaları ile lenf sıvısı ileri doğru hareket ettirilir. Ayrıca iskelet kaslarının sıkıştırıcı etkisi ve lenf damarları içindeki kapakçıklar lenfin tek yönlü hareket etmesinde önemli etkendir. Lenf damarları kalbe yaklaştıkça sürekli birleşerek iki büyük lenf damarını meydana getirir. Bunlar;
a- Birinci lenf damarı: Göğüs lenf kanalı adını alır ve vücudun alt bölgesinin lenfini, sol köprücük kemiği altındaki kan toplardamarına taşır.
b- İkinci lenf damarı: Büyük lenf damarı adını alır ve vücudun üst bölgesinin lenfini sağ köprücük kemiği altındaki toplardamara taşır.
C – LENF DÜĞÜMLERİ
Lenf düğümleri lenf damarlarının dolaşım sistemi ile birleştiği yerlerde bulunan özel hücre kümeleridir. Bu yapılarda lenfosit denilen akyuvarlar meydana getirilir.
En önemli lenf düğümleri dalak ve bademciklerdir. Bundan başka koltuk altlarında, kasık bölgesinde, göğüs kemiğinin üzerinde, timüs bezinde ve boyun bölgesinde bulunur.
Lenf düğümlerinin içinde çok miktarda akyuvar bulunur. Lenf bu düğümlere girer, lenf düğümlerinde bulunan lenfositleri alarak çıkar. Lenf düğümleri bakteri ve virüslere karşı vücut savunmasında önemli işleve sahiptir
a- Lenf Sistemin İşlevi:
* Doku sıvısının fazlasını ve proteinleri kan dolaşımına katılmasını sağlamak.
* Vücut savunmasını sağlamak.
* Sindirim sisteminden (ince bağırsaktan) yağları (şilomikron şeklinde) alıp kana taşımak
b- Ödem:
Doku hücreleri arasında sıvı birikmesine ödem denir. Ödem durumunda sıvı, hücre içinde hareket eder ve hücreler şişer. Beyin hücreleri sıvı artışına en hassas yapılardır.
Ödem Nedenleri:
* Lenf damarlarının tıkanması
* Kılcal kan damarlarında kan basıncının artması
* Kan proteinlerinin azalması ile kanın ozmotik basıncının düşmesi
* Dokularda ozmotik basıncın artması
* Dokularda sodyum ve su tutulması
