LAB. TEK. 1-LABORATUVARDA BULUNAN ARAÇ VE GEREÇLER

 

LAB. TEK. 1-LABORATUARDA BULUNAN ARAÇ VE GEREÇLER

 

Genel bir biyoloji laboratuarında bulunması gereken malzemenin neler olduğunu kesin olarak isim bildirerek söylemek her zaman mümkün olmaz. Ancak bu gibi laboratuarlarda hemen her zaman bulunan ve vazgeçilmez denilebilecek birçok malzeme vardır. Bunlar genel olarak sınıflandırılırsa:

1-    Çeşitli mekanik malzeme.

2-    Cam malzeme.

3-    Büyütmeye yarayan alet ve cihazlar.

4-    Çeşitli ayıraç ve çözeltiler.

5-    Kimyasal maddeler.

6-    Biyolojik boyalar.

7-    Kâğıt malzeme.

8-    Çeşitli cihazlar.

Genel bir biyoloji laboratuarında çok değişik amaçlı işler yapıldığı için buna uygun olarak malzeme bakımından da birçok şeyin bulunması gerekir. Bunlar öğrencilerin hemen eli altında bulunan ve devamlı olarak kullandıkları malzemeler olabileceği gibi, ara sıra kullanılan ve hacimce çok büyük olabilen malzemeler de olabilir. Bazen bunların bir kısmı hemen kullanır ve atılır. Büyük bir çoğunluğu ise demirbaş olarak devamlı kullanılabilen cinstendir. Çeşitli büyüklükte ve şekilde pensler, bistüriler, tüp sehpaları, madeni ve porselen spatüller, cam kalemleri, pipet sehpaları, porselen havan ve kaşık, mantarlar, kuvars kapsüller, bunzen beki, amyant, lastik hortumlar, preparasyon iğneleri, eldiven, karıştırıcı çubuklar, yıkama fırçaları, tüp maşaları, üçayaklar, sporlar ve kıskaçlar, porselen huniler, porselen krozeler, pisetler, su bidonları, preparasyon küvetleri, alüminyum levhalar vs. gibi malzemeler sayılabilir (Şekil 1).

Cam, yapısı ve özellikleri itibariyle bilimsel deneylerin yapılmasında ve çeşitli kimyasal maddelere dayanmada çok uygun olan bir maddedir. Laboratuarda camdan yapılmış eşyalar en çok kullanılan malzemelerdir. Özellikle kimya laboratuarlarında cam malzemenin kullanılma alanı daha da geniştir. Biyoloji laboratuarlarında ise küçümsenmeyecek miktarda cam malzeme tüketilir. Özellikle mikrobiyoloji laboratuarları bu malzemenin en çok tüketildiği laboratuarlardır.

Cam araçlar genellikle hazır olarak piyasadan alınır. Yapılacak çalışmaların özelliğine uygun olarak çeşitli özelliklere sahip cam eşya her zaman bulunabilir. Ancak bazı özel amaçlar için bizzat laboratuarda böyle malzemenin yapılması da gerekebilir. Bunun için bazı laboratuarlarda cam malzeme yapılmasında kullanılan özel alet ve cihazlar vardır. Ve bununla ilgili tecrübeli personel bulunur.

Genel olarak en çok kullanılan cam malzemeler şunlardır: pipetler, büretler, petri kapları, yuvarlak dipli ve düz dipli balonlar, cam huniler, cam borular, deney tüpleri, kaynatma tüpleri, lam ve lameller, saat camları, beherler, erlenler, balonjojeler, damlalıklı şişeler, süzme huniler, nuçe erlenleri, desikatörler, ölçü silindirleri, çeşitli boyda şişeler, kavanozlar, cam soğutucular vs

Biyoloji laboratuarlarının belki de en belirgin ve ayırıcı özelliği bu laboratuarlarda büyütmeye yarayan cihazların özellikle de mikroskopların bulunmasıdır. Bu aletler olmaksızın biyoloji laboratuarlarında verimli bir çalışmanın yapılması mümkün değildir.

 

Şekil 1. Laboratuarda kullanılan bazı araç ve gereçler.

 

Büyütmede kullanılan aletlerden ilk akla gelen büyüteçlerdir. Çeşitli büyütmelerde ve ebatlarda yapılan büyüteçler gerek hayvansal gerekse bitkisel birçok objenin yakından incelenmesini sağlarlar. Bunlar cepte taşınarak arazide kullanılabileceği gibi, değişik şekilleriyle laboratuarda da devamlı olarak el altında bulundurulması gereken aletlerdir.

Mikroskoplar aşağıda da anlatıldığı gibi çok gelişmişinden nispeten basit olanlarına kadar değişik cinslerde olabilir ve bunların bir veya birkaç çeşidi devamlı olarak laboratuarların demirbaş eşyalarıdır.

Elektron mikroskopları değişik bir sistemle yapılmış olarak mikroskopların en gelişmiş, en fazla büyüten ve en yüksek çözüm gücüne sahip olanlarıdır. Ancak çok pahalı olduğundan ve kullanılması için özel teknik bilgiler gerektiğinden bütün laboratuarlarda bulunmazlar. Ancak çok özel maksatlı araştırma laboratuarlarında kullanılırlar. Ancak son zamanlarda birçok araştırma merkezinde ve hastanelerde elektron mikroskopları yaygın şekilde kullanılmaya başlamıştır.

Büyütmesi çok daha az olan, bitki ve hayvanların çeşitli organlarını daha yakından incelemeye yarayan, aynı zamanda onların diseksiyonunda da yardımcı olan stereo mikroskoplar veya diseksiyon mikroskopları da büyütmeye yarayan diğer aletlerdir.

Mikroskoplarla beraber kullanılan ve onların görevlerini tamamlayan bazı yardımcı aletler de vardır. Bunlar objektif ve oküler mikrometreler, çeşitli çizim cihazları, mikroskoptan fotoğraf çekmeye yarayan düzenekler, sayım işlerinde kullanılan özel lam ve lameller vs. dir.

Yapılacak deneylerde, biyolojik yapılarda bulunan çeşitli maddelerin aranmasında, preparatların fiksasyonunda ve boyanmasında, pH ölçümlerinde, kullanılan çeşitli çözeltiler ve ayıraçlar vardır. Bunlar hazır olarak alınabileceği gibi laboratuarda öğrenciler tarafından da yapılabilir. Bazılarının hazırlandıktan sonra hemen kullanılması gerekir. Bazıları ise uzun ömürlüdür ve her zaman kullanılabilirler. Genel ayıraçlardan kloral hidrat, Lugol çözeltisi, gliserin, floroglusin, hidroklorik asit, alkol, Sudan III, anilin klorit, anilin sülfat, klor-çinko-iyot sayılabilir. Fiksatör olarak ise alkol, formol, kinazol, formol-alkol, ozmik asit, kroma-asetik asit gibi genel fiksatörler ve çeşitli özel fiksatörler sayılabilir. Saydamlaştırma için en çok kullanılan sodyum hidroksit, laktofenol, kloral hidrat gibi çözeltiler vardır.

Her laboratuarda birtakım kimyasal maddelerin bulunması gerekir. Bu maddeler laboratuarda kullanılan çeşitli preparatların yapımında kullanılabileceği gibi bizzat kendilerinin de kullanıldığı yerler vardır. Çeşitli asit ve bazlar, tuzlar, organik maddeler, zehirler vs. biyoloji laboratuarlarında da çoklukla kullanılan kimyasal maddelerdir.

Bitkisel ve hayvansal kesitlerin mikroskoplarda daha iyi bir şekilde incelenmesi için genellikle boyanırlar. Boyama, çeşitli faktörlerin dokularda ve hücrenin çeşitli yapılarında farklı reaksiyonlar göstermesinden dolayı değişik kimyasal maddelerle yapılır. Boyalar genel olarak asit ve baz boyalar olarak ayrılırlar. Boyamada kullanılan boyalar doku ve yapı çeşitlerine göre de farklılıklar gösterirler. Hematoksilen, hızlı yeşil (fast green), anilin mavisi (pamuk mavisi), asit fuksin, bismark kahverengisi, kongo kırmızısı, safranin, kristal viyole, metilen mavisi, metilen yeşili, eritrosin, demirli hematoksilen, rutenium kırmızısı, karmen, brazilin, eozin, oranj G, nigrosin, metil oranj, malaşit yeşili, indigo karmen, yanus yeşili, rezorsin mavisi, rozbengal vs. en çok kullanılan boyalardır.

Laboratuarda genellikle kağıt malzeme olarak süzme kağıtları kullanılır. Bu kağıtlar çeşitli geçirgenlikte olup standardize edilmişlerdir. Bunun yanında kurutma kağıtları da çoklukla kullanılmaktadır. Kurutulması gereken bitkiler kurutma kağıtları aralarına konularak preslenir ve bitkilerin çürümeden düzgün bir şekilde kurutulmaları sağlanır. Bazen bu maksat için gazete kağıtları da kullanılmaktadır.

Biyoloji laboratuarlarında cihaz olarak kullanılan çok sayıda alet vardır. Bunların tümünün bilinmesi mümkün değildir. Ancak en yaygın olanları öğrenciler tarafından bilinmelidir. Öğrenciler bunların nasıl çalıştığını ve ne gibi işler yaptığını öğrenmelidirler. Terazi, değirmen, fırın, çeşitli karıştırıcılar, etüv (inkubatör), yakma fırını, kuru hava sterilizatörü, otoklav, distilasyon cihazları, su trompu, vakum pompası, termometre, pH metre, santrifüj cihazı, barometre, kronometre, altimetre, ayarlanabilen deney saatleri, buzdolabı vs. böyle aletlerdir.

Biyoloji konularının etkin ve güvenli şekilde öğretilip öğrenilebilmesi için laboratuarda çalışacak olan elemanların bazı temel beceri ve yeterliliğe sahip olmaları gerekir. Bunlar:

Yukarda sayılan cihazların çalışma prensiplerini bilmeli ve ayarlarını yaparak çalıştırabilmelidir.

Ayrıca sterilizasyon yapma, kültür ortamı hazırlama, molar, yüzde çözeltiler yapma, kalıcı ve geçici preparatların yapımı, kimyasal çözelti hazırlama, preparat boyama, steril sıvı hazırlama, seri seyreltme, havyan ve bitkilerin saklanması, kesit alma, basit mikrobiyolojik çalışmalar yapma, kimyasal maddelerin kullanılması ve depolanması, kromatografi, alg, küf, bakteri, protozoa kültürlerinin hazırlanması, amfibi, kuş, sürüngen, küçük memeli ve böceklerin canlı olarak yetiştirilmesi, akvaryum, terraryum kurma, saksıda bitki yetiştirme, tüp ve hava gazı bağlama ve çalıştırma, basit hayvan ve bitki teşhis anahtarı yapabilme, cam çubuk ve boruları kesip şekillendirme, fotoğraf makinesi, bilgisayar, tepegöz, slayt makinesi, teyp video gibi elektronik ve mekanik cihazları kullanma, arazi araştırmaları düzenleyip yönetme, alet ve ekipmanların bakımını yapma gibi becerilerin de kazanılması gerekir.

 

 

Bu yazının kalıcı bağlantısı https://www.biyolojidersim.com/lab-tek-1-laboratuvarda-bulunan-arac-ve-gerecler/

Görüş ve eleştirilerinize en kısa zamanda cevap verilecektir.

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.