EŞEYSİZ ÜREME 3- REJENERASYON (YENİLENME) İLE ÜREME
Rejenerasyon, canlı organizmadan kopan bir parçanın yeniden yapılması veya o parçadan yeni bir bireyin gelişmesidir. Rejenerasyon canlılarda az veya çok yapılır. Bitkilerin rejenerasyon yetenekleri hayvanlara göre daha fazladır. Hayvanlarda ise gelişmişlikle rejenerasyon yeteneği ters orantılıdır. Yani ilkel hayvanlarda rejenerasyon gelişmiş hayvanlara göre daha yüksektir.
Canlılarda üç farklı rejenerasyon görülür
1- Doku düzeyinde rejenerasyon,
2- Organ düzeyinde rejenerasyon
3- Sistem düzeyinde rejenerasyon
1. Doku düzeyinde rejenerasyon, Gelişmiş yapılı omurgalılarda ve insanda rejenerasyon, daha çok bazı dokuların yenilenmesi, yaraların onarılması şeklinde olduğu için doku düzeyinde rejenerasyon görülür.
NOT:
1. İnsandaki yenilenme; deri, karaciğer ve mide de fazla iken kalp kası ve sinir dokusunda hemen hemen hiç yoktur.
2. Organ düzeyinde rejenerasyon; Yengeç, semender, kertenkele gibi bazı omurgalılarda organ düzeyinde rejenerasyon görülür. Kertenkele kopan kuyruğunu, semender kopan bacağını, yengeç kopan çenesini yenileyebilir. Fakat kopan organlar yeni canlılar oluşturamaz.
3. Sistem düzeyinde rejenerasyon; Planarya, denizyıldızı gibi canlılarda rejenerasyon sistem düzeyinde olduğu için bu canlılarda üreme olarak kabul edilir. Planarya, denizyıldızı gibi canlıların vücutlarında kopan parçaların her biri kendisini tamamlayarak yeni bireyler meydana getirir.
UYARI:
1. Rejenerasyon olayının üreme olarak adlandırılabilmesi için, organizmadan kopan parçanın yeni bir canlı meydana getirmesi gerekir.
Örnek; Kertenkeleden kapan kuyruk kendini tamamlayıp yeni bir birey meydana getirmediği için üreme değil, onarımdır.
Rejenerasyonla üreme en çok, yassı solucanlardan planaryada; halkalı solucanlardan toprak solucanında; denizyıldızında görülür. Ana canlıdan kopan parçanın belli bir büyüklükte olması gerekir.
Örnek; Denizyıldızından kopan her bir parça kendini tamamlayarak yeni birer denizyıldızı canlısı oluşturur. Bu nedenle üremedir.
Örnek; Planaryadan (yassı solucan) kesilen her parça kendini tamamlayarak birbirine benzer planaryalar meydana getirdiği için üremedir.
